Thì tôi đã nói đ àn ông có bản chất bội bạc. Nếu bạn lỡ vướng vào một trong ba hình thức tâm giao tôi bàn trên thì nên hoặc điều chỉnh, hoặc đoạn tuyệt. Đã mất lòng tín cẩn vì dua nịnh, ba xạo nên trong xã hội họ, bị khinh rẽ, ít bạn bè, thường sống cô độc.
Về cơ quan sinh dục, tôi đã trình bày theo khoa học trong cuốn Đời Uyên Ương ở chương ba. Xét kỹ chương trình quan phòng của Đấng tối cao, người ta thấy người đ àn ông được Ngài trọng đãi mà không mấy ai để ý. Bị bịnh, bị sa thải, không có phương thế chơi, bị cấm chơi thì họ ở ngoài cuộc chơi ngó láo láo vậy.
Họ hãnh diện khi mẹ mượn rinh một cối đá, chị nhờ bữa một ống củi. Nếu xét cho kỹ thì cách chung cha có công hơn mẹ sau ngày đứa trẻ ra đời. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng.
Tất cả các cảnh vật ấy làn say đắm tâm hồn bạn trai. Bị bịnh, bị sa thải, không có phương thế chơi, bị cấm chơi thì họ ở ngoài cuộc chơi ngó láo láo vậy. Vấn đề nầy tôi sẽ bàn rộng ở mấy chương sau.
Nhiều lá thư trong lúc viết nóng nổi hơi men tình của họ thì nhiều năm sau cũng có thể khiến họ gieo những giọt lệ nông nỗi hối hận. Phải tế nhị thu tâm họ mới thấy được hết những ưu khuyết của họ để ta đề cao hay bổ túc. Nếu có phòng riêng họ thích vô sống yên lặng trong tư phòng mà không muốn người nhà đến quấy rối thường.
Tôi muốn nói chủ trương tu là muốn phục vụ Thượng đế và nhân loại đắc lực hơn bằng cách tận hiến tình yêu và tất cả cho Thượng đế. Tuy suy nghĩ như vậy, tôi không dám quả quyết đ àn ông là phái yếu về quan điểm nầy. những kẻ nầy nếu không được huấn luyện óc phán đoán có thể trở thành những người trí hẹp, phán đoán thiên lệch.
Trong sự lựa chọn bạn tri kỷ bạn trai thường chọn một bạn đồng phái nhưng cũng có khi chọn một bạn gái. Nhấn mạnh các nhân đức xã hội trong các môn thể dục, thể thao, như đoàn kết, tương trợ, nhường nhịn, hợp lực v. Hai lực lượng nầy ảnh hưởng trèo chéo chằn chịt trong bao nhiêu kiểu cách hướng xã của họ.
Nhưng khi tình cảm lóng xuống, lương tâm họ làm việc mạnh. Đứng lên, họ đỏ mặt, nói lẹ lẹ và trông ngồi xuống cho rồi. Họ cho cha mẹ không hiểu họ rõ ràng.
Song dù sao thái độ quân tử của họ cũng đáng quý mến. Tôi không hề có ý nghĩ lên án các tổ chức ấy, chỉ muốn bạn hết sức cẩn thận vì như Chúa Giê Su nói: Linh hồn thì chóng vánh mà xác thịt thì yếu đuối. Tập quán nầy dĩ nhiên có mầm mộng từ trong tâm địa bạn trai.
Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung. Ai lớn tuổi rồi cũng có phút nhớ lại nhiều kỷ niệm êm đềm, thơ mộng của thiếu thời có nhiều bè bạn. Lúc cao hứng, bạn trai bạn trai có thể cho một hay hai sự hiểu biết của mình là lý tưởng, là tận cùng của chân lý để rồi sau một thời gian thấy đầu óc mình còn xốp, lý lẽ của mình còn nhiều lỗ hở.