Vì thế, một điều rất quan trọng với bạn là không chỉ đọc tốt, bạn còn phải xác định được sách nào giúp nâng cao khả năng đọc của mình. Aristotle gọi nguyên nhân hiểu này là một bước chuyển tại chỗ. Nhưng đây lại là điều cần thiết mỗi khi bạn đọc phân tích một tác phẩm nào đó.
Emerson đã nói rằng sự nhất quán là con quỷ của những đầu óc hẹp hòi. Đọc, đặc biệt là đọc phân tích, không chỉ phức tạp hơn nhiều so với việc trượt tuyết mà đọc còn là một hoạt động trí tuệ. Tất nhiên, hai tác giả cũng sẽ sử dụng các phương pháp hoàn toàn khác nhau để giải quyết những vấn đề không giống nhau đó.
Ví dụ: Hãy tiết kiệm bằng cách có những chấn chỉnh kịp thời. Tuy nhiên, nếu bạn coi mọi thứ mình đọc quan trọng như nhau, và đọc tất cả với cùng một tốc độ thì không có sự trình bày nào là có ý nghĩa đặc biệt. Nếu bạn đọc để tìm lợi ích như sự tiến bộ về mặt trí tuệ hay tinh thần, thì bạn phải tỉnh táo.
Chúng giống như ma tuý. Dù kiểu đọc này được định nghĩa là đọc hai hay nhiều cuốn sách về cùng một chủ đề, nghĩa là việc xác định chủ đề diễn ra trước việc đọc, nhưng theo một khía cạnh thì việc xác định chủ đề phải đi sau chứ không phải đi trước việc đọc. Tuy nhiên, truyện lại khác với cuộc đời ở đúng trang cuối của nó.
Bạn không nên chỉ áp dụng một tốc độ đọc duy nhất mà bạn cho là đúng. Đó là, bạn chỉ nên tìm kiếm sự trợ giúp bên ngoài sau khi đã cố hết sức đọc một cuốn sách theo các quy tắc đọc bên trong mà vẫn khó hiểu đối với bạn, trong từng phần hoặc toàn bộ. Ảnh hưởng của nó được đánh giá bởi cả những nhà thông thái và những bình luận viên bình thường.
Họ nói rằng hoàn toàn sai lầm khi áp đặt một hệ thống thuật ngữ dù là trung tính lên một tác giả. Mọi điều chúng tôi đã nói trong chương này đều nhằm giúp bạn làm việc đó. Như đã nói ở trên, mặc dù kinh tế học thường là vấn đề thực tiễn, nhưng vẫn có sách kinh tế học thuần tuý lý thuyết.
Các nhà biên soạn từ điển có thể được mọi người kính trọng vì họ là chuyên gia về cách sử dụng từ, nhưng họ không phải là người tạo ra nền tảng của sự hiểu biết. Bằng phép tương đồng, ta có thể tìm ra tập hợp các quy tắc giống nhau hướng dẫn việc đọc thơ, tiểu thuyết và kịch. Mặt khác, giả sử bạn không có chút hiểu biết nào, bạn vẫn có cơ hội hỏi những người hiểu biết, nhưng lời khuyên của những người đó thường là sự cản trở hơn là sự trợ giúp.
Từ điển là một loại sách tham khảo nên cách sử dụng nó cũng bị chi phối bởi những yêu cầu trên. Bạn sẽ không thể khỏa lấp được sự thiếu hiểu biết của mình trừ phi bạn có thể đặt ra một câu hỏi thông minh cho cuốn sách tham khảo bạn đang sử dụng. Với sách khoa học, câu trả lời cho câu hỏi này ngầm yêu cầu người đọc thực hiện một số hành động.
Mặc dù vậy, câu chuyện vẫn có một sự thống nhất trong chuỗi hành động và tuyến tư tưởng chính, giúp xâu chuỗi toàn bộ tình tiết lại với nhau. Sự cố gắng này không làm bạn mệt mỏi. Các phần trong tác phẩm mô tả thường dễ đọc hơn các phần của một cuốn sách giả tưởng.
DỮ KIỆN LÀ NHỮNG NHẬN ĐỊNH ĐÚNG. Trong giai đoạn hai của việc đọc phân tích, quy tắc đầu tiên đòi hỏi bạn phải thống nhất thuật ngữ với tác giả, nghĩa là phải xác định được những từ khoá trong tác phẩm và cách tác giả sử dụng chúng. Có một tên gọi khác cho cấp độ đọc này là đọc lướt qua.