Nhưng có nhiều mức độ. Không có gì so sánh với nó được. Và cũng không có hình phạt.
Từ sở về nhà bạn có cảm tưởng mệt nhọc đó (ý muốn nói ở sở ra, bạn không thấy mệt nhọc gì cả và bạn mệt không phải vì việc làm mà vì tưởng tượng). Bạn đi chưa được mười bước thì trí óc bạn đã nhảy nhót ra khỏi vật đó, và đương giỡn với vật khác dưới mắt bạn. Trong chương trình hàng ngày, tôi không dự tính thời giờ đọc báo.
Nhiều người tối nào cũng ngồi rồi vì họ nghĩ rằng nếu không ngồi rồi thì chỉ có cách là học văn chương, mà chẳng may họ lại không thích văn chương. Cái lợi lớn nhất của những kiệt tác đó là nó minh bạch một cách lạ lùng. Chắc các bạn nói "Ông ấy muốn thuyết mình cách sống 24 giờ một ngày? Thì mình vẫn sống 24 giờ một ngày, có khó khăn gì đâu? Mình làm được hết thảy những việc muốn làm, lại còn dư thì giờ để dự các cuộc thi do các tờ báo tổ chức nữa.
Thiên-tài cũng không được hưởng thêm, dù chỉ là một giờ mỗi ngày. Thường thường ông không yêu thích công việc của mình, may lắm là không ghét nó. Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều.
Tôi nhận rằng câu ấy khó nói vô cùng vì quần vợt quan trọng hơn cái linh hồn bất diệt nhiều lắm. Trong 16 giờ đó thầy không phải kiếm ăn, không phải lo vấn đề tiền bạc, thầy sung sướng, rảnh rang. Không thể nào mang nợ! Bạn chỉ có thể tiêu phí thời gian đã qua; không thể tiêu phí được ngày mai, Trời giữ giùm ngày mai cho bạn; không thể tiêu phí được giờ sau, Trời giữ giùm giờ sau cho bạn.
Tất cả các hiền nhân của mọi thời đều đồng ý về chỗ đó. Bạn có thể có những nguyên tắc giúp mình tin rằng cướp bóc là làm việc phải. Không có gì giản tiện hơn.
Nhưng việc không dễ đâu ban nhé. Mỗi tuần, trong sáu buổi sáng, mỗi buổi sáng để dành ít nhất là nửa giờ và trong ba buổi tối, mỗi buổi được giờ rưỡi, tổng cộng bảy giờ rưỡi. vạn sự đều tuỳ thuộc vấn đề đó cả.
Xét kỹ, ta thấy tiền bạc là vật chất tầm thường nhất. Tới nơi ông thường phải đợi xe. Mỗi ngày từ 6 giờ chiều đến 10 giờ sáng - tức 16 giờ - thầy phải tìm cách luyện thân thể và trí óc, tâm hồn.
Có thể nói rằng cảm giác luôn luôn ngóng trông, mong mỏi đó, hễ sống thì phải có, không thể tách nó ra khỏi đời sống được. Bạn không cho phép óc bạn "lơ mơ" được, buộc nó phải làm công việc của nó và nó đã làm xong. Chúng ta không bao giờ có thêm chút thì giờ nào đâu.
Nếu bạn muốn, thì bạn có thể mỗi giờ sống một đời sống mới được. Thật lạ lùng! Buổi sáng, bạn thức dậy, thì này, túi bạn đã đầy 24 giờ trong cái chuỗi thời gian của đời bạn. Mà công ty bắt ông đợi mỗi ngày 2 lần mỗi lần năm phút, chính là bắt ông chịu thiệt như vậy.