Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi. Tu đây là sự nhận thức sáng suốt về vũ trụ, về nhân sinh, sự tận hiến phải tự ý. Giai nhân nầy khi để hình ảnh sĩ quan tuấn tú Nã Phá Luân xâm chiếm tâm hồn, đã thờ phượng chàng trong một ái tình nồng mặn vô bờ bến.
Người có lương tâm tế nhị không thể tưởng tượng được đời sống ô uế về xác thịt của những nam thanh mà người ta hay gọi là bọn cô hồn. Alexis Carel nói: người là vật bí mật. Họ thích giao tiếp với bạn gái ngoài xã hội lắm.
Mà rồi lại non kinh nghiệm, không dám. Nói họ ít thích tìm hiểu sâu xa, không có ý nói họ không biết binh vực những quyền lợi, như giành ăn, đòi mặc đồ tốt chẳng hạn. Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ.
Bình thủy tinh rủi bể, có khéo hàn đến đâu vẫn còn di tích, tâm hồn nam thanh mà vấp té vào dâm ô làm sao khỏi lu đi những vẻ kiều diễm của khiết bạch. Rồi chạy xuống nhà bếp coi còn cơm không, nói, ra chuồng heo coi heo nái ma ní đẻ mấy con, nói. Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn.
Cha thì lạc hậu, nghiêm khắc, mẹ thì lỗi thời, ưa đay nghiến. Nã Phá Luân yêu Joséphine de Beauharnais, một góa phụ cũng có nhan sắc đổ nước nghiêng thành. Đến cái trắp của họ thì thôi y như thiên địa hồi chưa phân sáng phân tối.
Vào tuổi thanh xuân, bạn trai nào mà không có lần nghĩ y như Ozanam. Nói họ nhát, thì đúng. Nhưng tại sao ta không tỏ ra hợp lý và khôn ngoan hơn chúng.
Nằm trong huấn lệnh nầy một trách vụ cao cả được ủy thác cho bạn trai. Khi có ái tình can thiệp, não tưởng tượng của bạn trai không thua bạn gái. Tôi muốn nói họ rất trọng danh dự.
Quần áo cũng thi đua thay đổi. Họ đem bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của thời ái ân cũ để gieo vào đó nọc rắn ghen tương hầu bôi lọ bến cũ của thuyền lòng họ. Họ có những nét tâm lý đặc biệt.
Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên. Ngồi rồi đến lúc ra về, ra về tự nhiên. Tôi thấy một sai lầm của nền giáo dục hiện đại là quá thiên về trí hiểu, không chịu bắt trẻ con học thuộc lòng.
Buồn như một gương mặt già. Điều nầy dĩ nhiên vì bạn trai giàu lương tâm nhất là khi họ được huấn luyện về lương tâm chức nghiệp. có lắm trường hợp bạn gái tỏ ra giàu lương tri hơn bạn trai nữa.