Ngay khi họ hối hận vì thất bại thì lòng họ đã có mầm làm lỗi nữa để họ thất bại nữa vìtính họ thay đổi: nay họ nghĩ đen mai họ nghĩ trắng và lúc trắng sẽ có thể đen. Lẽ dĩ nhiên là còn phải bực mình những lời ghen bóng ghen gió, rầy la vụt chạc không suy trước tính sau của họ. Lấy câu nầy của Marie Von Ebner Eschenbach làm bùa hộ thân: Bạn hãy là ông chủ của ý muốn bạn và làm đầy tớ của lương tâm bạn.
Lồng ngực nở nang nhanh chóng từ 12 tuổi đến 18 tuổi và biến đổi chút ít đến 25 tuổi. Có một điểm tâm lý sâu xa nầy là đối với người càng ruột thịt người ta càng ngại nhìn nhau, bàn tâm sự, mưu tính lý tưởng với nhau. Hãy nỗ lực đấu tranh với các cám dỗ của quỷ dâm dục.
Chớ người lớn mà nông nỗi, người lớn hay bày những trò chơi, ưa cợt đ ùa, thích cặp cổ, ngao du với họ thì họ thích lắm. Đến lúc nghe bạn trai ăn to nói lớn thì đổi ý và chịu thua bạn trai. Đàn ông đừng xưng là phái mạnh khi thấy mỹ nhân, ảnh giai nhân mà lòng rạo rực, mắt liếc dọc.
Khi thân thể dồi dào sinh lực, nhân cách xuất đầu lộ diện, bạn trai tự tín và hy vọng nhiều ở ngày mai. Phải cải tổ toàn thể lối sinh hoạt hiện tại để gia đình phong phú hơn, vẻ vang hơn. Nói họ yêu mến các kẻ nầy thì không đúng mà nói họ không yêu thì cũng khó nói.
Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Tôi ít thấy bạn trai thiếu niên ban ngày mà ngồi yên. Tôi biết có một số bạn trai tắm như lươn và rất thích ướp nước hoa mà hôi vẫn hôi.
Còn nói đến óc trưởng giả thì bạn trai đã bị lậm trong đường gân thớ thịt. Chỉ cho họ thấy nhiều hình thức mê tín của tà đạo làm hèn yếu tinh thần tuổi trẻ, dân tộc. Tôi xin lược trích một đoạn.
Họ thấy lòng mình rạo rực lên những ý nghĩ xa xôi, những ước vọng không bờ bến, những phút trống rỗng như sa mạc. Thay vì gây niềm vui cho tuổi xuân, người ta khiến họ cưu mang những sưu tầm, hối tiếc suốt đời. Không, thưa bạn trai, chúng ta không nên kiêu hãnh mà hãy khiêm nhu.
Về tiền bạc cha tỏ thái độ tinh thần nầy rõ rệt. Họ nghe thú vị tận đáy tâm hồn những điều mà tuổi thơ họ nghe lạnh lạt, những điều mà người lớn xung quanh họ không khai thác được nguồn ham mê bằng. Họ là thứ người đút bình nước vô lu múc nước lấy ra không có vòi.
Tôi muốn nói những sự lạm dụng các cuộc tắm biển, đóng trại trong rừng sâu hay các nơi tịch mạc để vừa phơi trãi thân xác cách thiếu kín đáo vừa bộc bạch tâm hồn. Song xét về tâm lý học, theo tôi sở dĩ từ xưa đến nay trong các địa hạt văn học, nghệ thuật, kỹ thuật, v. Họ cho cha mẹ không hiểu họ rõ ràng.
Mà khi Nã Phá Luân hỏi, nàng khóc ồ ồ và bực anh hùng nơi trận mạc nầy không anh hùng chút nào trước những giọi lệ cá sấu của đàn bà. Nhiều phong tục ai đặt ra thật phi lý. Sự biến hóa ấy thân thể gây ảnh hưởng đậm trên tâm hồn họ mà sau đây bạn và tôi gia công tìm hiểu tỉ mỉ.