Montier: Trong cuộc đấu lý xảy ra giữa đàn ông và đàn bà, người thắng không phải đ àn ông. Trí năng lúc nầy cũng theo đà phát triển của khối óc mà phát triển theo. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu.
Còn bạn trai ít phân biệt được vấn đề nào thuộc tình cảm, thuộc lý trí, cách chung thì hay lười biếng khi phải nhớ. Cái tinh thần chó má, trâng tráo, lường gạt, lì lợm của con người Một tay chôn biết mấy cành phù dung cũng là tinh thần căn bản của một số bạn trai chơi bời ngày nay. Nhà giáo dục vừa trừ những thuốc độc nầy vừa kiếm cho họ những giải trí lành mạnh.
Tôi gặp cậu trai 11 tuổi leo một cây dừa. Cơ quan nầy lúc bạn trai dậy thì đòi những của ăn đặc biệt như âm điệu xuống trầm, lên bổng mà réo rắt, như chuyến đò không bến vắng, vắng khách chinh phu, như chàng ra đi cách xa muôn trùng, sao trong chốn khuê phòng tin chàng. Tôi không nói vì hạng bạn trai nầy chỉ một số bị nhiễm gió độc của phong trào trụy lạc.
Bạn gái thì hướng nội nhiều ít không biết nhưng chắc chắn là hướng ngoại nhiều. Lúc thơ ấu, bạn trai thực tế. Đến khi bạn gái nhận họ ra là mã tô vôi thì đời đã bị hôi thúi.
Óc ỷ lại pha màu sắc hèn yếu và nô lệ ái tình đôi khi khiến họ liều lĩnh: Sao lại có lối dạy dỗ khiêu chiến như thế. Còn nếu bạn trai bước vào cửa hôn nhân .
Thầy rao bài lẹ, thì họ rầy bằng cách tắc lưỡi, quăng bút. Cũng có đôi khi họ bàn tán về những thành công, về vận mạng, về tài ba của họ. Lòng bạn trai tự nhiên đã phức tạp rồi, mà khi họ muốn che giấu, muốn lừa bịp nữa thì người nhẹ dạ không khó gì để bị gạt.
Tôi nói bổ túc vì chính vai trò sáng tạo sự sống, bạn trai đã được lãnh ở Thượng đế cách hoàn bị hơn. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng. Hãy tìm một tâm hồn thánh đức, thông minh, bặt thiệp hơn là một nhan sắc có thể giết hại linh hồn ta và làm cho đời ta hư đốn.
Cánh rừng tình cảm của họ bị bóng tối tội lỗi ẩn núp nhiều hơn là ánh sáng của đạo lý, của bổn phận nên người. Lắm lúc cha mẹ đã hết làm mọi ta, sang qua làm tôi tớ cho đời cháu là con cái ta mà ta để các vị ăn uống, nghỉ ngơi tệ bạc. Đó là chưa nói sự rút rỉa của lương tâm, sự trừng phạt của lưỡi đời mai mỉa.
Đến quần thì phức tạp nữa: Vải phải thay đổi luôn đã đ ành rồi, hiểu luôn sự thay đổi về thứ ủi hay không ủi. Họ có xu hướng tự cho mình đã quá khôn ngoan, đã suy xét kỹ điều mình nói, làm. Cái lợi bằng một cái dĩa bỗng đến, ai không chụp họ cho là bất tài vô đức.
Vì có căn tạng tính dục như vậy nên bạn trai lúc gặp bạn gái nhan sắc hay khi bàn chuyện với người yêu hay có cái ngó dài đắm đuối, hay tỏ ra những thái độ âu yếm. Cũng ở tuổi nầy nhiều bạn trai tìm đọc sách báo bàn về vấn đề nam nữ. Ngó trước ngó sau đôi giày hay xăn đanh coi có mướt xi ra không.